Najpopularniejsze wycieczki

Modny Maj, czyli co nosili starożytni Majowie.

Moda to takie krótkie słowo, za którym kryje się tak wiele. Ogromny przemysł, który przynosi miliardowe zyski. Kroje, fasony, tkaniny, wzory, pokazy i cała otoczka. Kiedy rozpoczął się ten modowy szał trudno jest dziś określić. Jedno nie zmieniło się od wieków, a mianowicie wyrażanie swojego statusu społecznego i majątkowego poprzez modę. Zajrzyjmy, więc dziś do szafy przeciętnego oraz mniej przeciętnego Maja, który żył w czasach kiedy nie istnieli światowej marki projektanci ani stworzone dzięki internetowi szafiarki, ale zacznijmy od początku...

Majowie, Aztekowie i Inkowie, choć podzieleni geograficznie i kulturowo ich stroje były zbliżone do siebie. Strój miał być wygodny, odpowiedni do danych warunków klimatycznych i użyteczny. Nie oznaczało to jednak, że był nie ważny. Z uwagi na klimat, w jakim rozwijała się cywilizacja Majów, niewiele przetrwało do naszych czasów. Archeolodzy podjęli się więc żmudnej pracy by na podstawie zachowanej ceramiki, kamiennych figurek, zachowanych kodeksów i malowideł oraz przekazów hiszpańskich konkwistadorów odtworzyć stroje tej starożytnej cywilizacji. Dzięki nim wiemy dziś, że większość małych dzieci zazwyczaj biegała nago, starsze nosiły proste tuniki, mężczyźni nosili opaski biodrowe, które były najbardziej podstawowym elementem męskiej odzieży w wielu starożytnych kulturach. To jak one wyglądały, zależało już od statusu i zasobności kiesy danej osoby. U Majów takie przepaski nazywano Ex i robione były z materiału, którego długość wynosiła od 2 do 3 metrów. Ludzie biedni nosili więc proste i białe ex wykonane z włókien agawy lub z bawełny. Elita nosiła przepaski bawełniane, kolorowe oraz bogato zdobione fantazyjnymi wzorami, piórami lub frędzlami.

Bardzo dużą uwagę przykładano do tkanin. Dla przykładu Aztekowie zakazali używania bawełny wśród ludzi biednych z niższych klas a u Inków z kolei tylko elita miała prawo nosić materiał utkany z wełny młodej Alpaki zwany cumbi. Dodatkowym uzupełnieniem takiego stroju był płaszcz-peleryna wiązana wokół szyi, który u Majów nazywano Pati. Pati ludzi biednych były skromne i nie wyróżniały się niczym szczególnym natomiast pati ludzi zamożnych pochodzących z elity były bardzo często przyozdabiane drogocennymi kamieniami i wzorami lub robione były ze skóry jaguarów lub piór ptaka Quetzala, które osiągały do metra długości. Czasami mężczyźni nosili również tuniki, które sięgały im do kolan lub tuż nad. Tunika składała się z połaci materiału utkanego na krośnie, z otworem na głowę, który pozostawiano już podczas tkania. Dzięki temu było możliwe założenie takiego ubrania prosto z krosna. Czasami podczas tkania zostawiano otwory na ręce. Częściej były to luźno opadający materiał, który zakrywał przód i tył ciała. Podobnie jak współczesne poncza. Czasami przewiązywano taką tuniką w pasie szarfą. Ubrania Majów nigdy nie były dopasowane do ciała czy konkretnej figury. Pozostałości tego można dostrzec także we współczesnych, tradycyjnych strojach Majów. Uzupełnieniem męskiego stroju były sandały wykonane ze skóry z rzemieniami przechodzącymi pomiędzy pierwszym i trzecim palcem u stopy. Ludzie biedniejsi zastępowali skórzane rzemienie sznurkami z naturalnych włókien jak agawa. Wiemy jednak, że najważniejsi dostojnicy nosili sandały o skomplikowanych wzorach przyozdobione pomponami, lub kawałkami skóry Jaguara. Nieco inaczej przedstawiała się moda u kobiet. Zazwyczaj kobiecy strój składał się ze spódnicy do kostek, sukienki-tuniki również do kostek zszytej po boku, która w zależności od kroju posiadał lub nie krótkie rękawy oraz tzw., huipil, czyli krótką wersję tuniki, którą noszono na spódnicy i przewiązywano pasem bądź szarfą. Do prostych sukienek zakładano krótkie pati wiązane pod szyją. I podobnie jak w strojach mężczyzn status danej osoby odzwierciedlały wzory, kolory oraz jakość materiału. Do farbowania tkanin Majowie wykorzystywali naturalne barwniki często pochodzenia zwierzęcego, dzięki czemu potrafili uzyskać kolory m.in., zielony, fioletowy, niebieski, czarny, pomarańczowy oraz żółty. Tak jak mężczyźni również kobiety nosiły sandały. Bardzo ważnym elementem zarówno kobiecego, jak i męskiego stroju było nakrycie głowy lub jej przyozdobienie. Począwszy od wymyślnych splotów, wplatania we włosy kawałków materiałów, przez proste turbany po najbardziej wymyślne konstrukcje przyozdobione piórami, kamieniami jadeitu, kawałków rzeźbionego drewna itp. I o ile kobiece nakrycia głowy były wymyślne oraz fantazyjne i tak nie mogły się równać z tymi, jakie nosili panowie. Równie dużą wagę przykładano do wyrabiania strojów rytualnych. Wiedzę o tym posiadało zazwyczaj kilka kobiet w danej społeczności. Podczas tworzenia tych szczególnych ubrań każdy wzór zawierał symbolikę np:

	Diament - wzór ten symbolizuje Wszechświat i ścieżkę słońca w jego codziennym ruchy. Diament na górze oznacza wschód, na dole zachód a w środku znajduje się diament symbolizujący słońce w południe, czyli odpoczynek w centrum codziennej podróży.
	wzór ten symbolizuje ogon skorpiona
	a to symbol Earthlorda, czyli świętego z podziemnego świata.

Symbolizm był więc sprytnie wplatany w tkaninę, z której przygotowywano następnie szaty dla kapłanów. Styl ubioru wśród Majów zaczął się zmieniać wraz z przybyciem konkwistadorów, którzy narzucili podbitym społecznością swoją modę. Jednak podobnie jak obecnie nowe trendy w modzie czerpią swoje inspiracje z przeszłości tak i dzisiejsi Indianie zamieszkujący Meksyk pozostali wierni dawnym tradycją. Na ulicach i na wioskach wciąż można spotkać kobiety w spódnicach i huipil przewiązanych szarfą lub plecionym pasem w pięknym zestawieniu kolorów, które niegdyś nosili starożytni Majowie.

Kasia Huminiak Kozłowska