Cenoty - święte studnie

Jedną z osobliwości jaka wyróżnia Jukatan na tle innych rejonów, nie tylko Meksyku, ale i świata jest fakt, iż nie ma tu rzek. Zdarzają się zbiorniki wodne, chociaż stanowi to rzadkość, natomiast nie ma rzek płynących po powierzchni ziemi. Podobno właśnie to czyni jukatańską dżunglę tak niebezpieczną (żyjemy, bowiem według klucza tlen-woda-pożywienie). Brak rzek powierzchniowych sprawia także, iż Morze Karaibskie u wybrzeży Meksyku jest krystalicznie czyste (rzeki wpadające do morza zawsze je zanieczyszczają). Natura okazała się jednak łaskawa dla mieszkańców Jukatanu i stworzyła tzw. Cenoty, czyli rodzaj naturalnej studni krasowej utworzonej w skale wapiennej ze słodką wodą; połączonych ze sobą podziemnym systemem rzek. Jest ich tu kilka tysięcy. Proces ich powstawania, to licząca dziesiątki milionów lat historia geologiczna naszej planety. Kropla po kropli, od 1mm do 10mm rocznie "deszczówka" rzeźbi te prawdziwe cuda natury, pogłębiając je i nadając, im najbardziej fantastyczne kształty. Dodatkowo woda filtruje się przez wiele warstw gleby i skały co sprawia, iż można ją pić właściwie bezpośrednio ze studni. Jedynym problemem jest tutaj ogromna zawartośc w wodzie wapnia, czyli kamienia, który nie wiedzieć czemu nasz organizm lubi sobie czasem zachować. Kamień ten tworzy w podziemnych grotach niebywałe scenerie składajace się ze stalaktytów (nacieki sufitowe), stalagmitów (nacieki podłogowe) i stalagnatów połączonych nacieków sufitowych i podłogowych.

Słowo Cenote pochodzi z języka Maya Youcateca, gdzie zapisywane było dzonot lub ts'onot co oznaczało studnia lub dziura. Najprościej mówiąc jest to pionowy korytarz dający dostęp do wód gruntowych z powierzani ziemi. Choć zdarzają się cenoty otwarte, mające kilkaset metrów średnicy, usytuowane na powierzchni. Majowie od bardzo dawna czcili cenoty, podchodzili do nich z ogromnym szacunkiem i strachem. Po pierwsze było, to dla nich jedyne źródło słodkiej wody na Jukatanie, gdy cenoty wysychały Indianie przekonani byli, że narazili się na gniew swoich bogów. Drugą rzeczą jest religia Majów, którzy wierzyli, że piekło, którego się bali zlokalizowane jest właśnie pod ziemią, a cenoty są wrotami do tegoż podziemnego świata śmierci, który zwali Xibalba. Często ośrodki miejskie zlokalizowane wokół świętych studni były świadkami składanych tam ofiar, tak jak miało, to miejsce np. w Chichen Itza. Prowadzone badania archeologiczne w tych miejscach często zaskakują obfitością wyłowionych przedmiotów kultu i codziennego użytku. Często są, to rzeczy bardzo wartościowe wykonane ze złota i innych szlachetnych kruszców.

Dziś nic się nie zmieniło cenoty, to nadal największe źródło wody pitnej na Jukatanie, a dodatkowo jedna z największych atrakcji turystycznych tego miejsca. Istnieje wiele aktywności i sportów, które można uprawiać w tych niezwykłych miejscach. Od nurkowania po skoki B.A.S.E, na spadochronie. A dla ludzi nie potrzebujących do szczęścia adrenaliny: snurkeling, pływanie i zawsze piękne fotografie. Cenoty oczywiście najpopularniejsze są wśród nurków i z tego powodu Jukatan odwiedza rocznie kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Nurkowania w cenocie można przeprowadzać na poziomie amatorskim / turystycznym, jak i również technicznym / ekstremalnym. Jednym z najbardziej znanych nurków na Jukatanie i zarazem autorem rekordu świata jest Polak - Leszek Czarnecki. Zapraszamy do zapoznania się z historią bicia tego rekordu oraz mało znanym, niebezpiecznym hobby jednego z najbogatszych Polaków i znanych biznesmenów Europy, a także jednego z najlepszych nurków na świecie.

 strona o biciu tego rekordu:  www.leszekczarnecki.pl

film o biciu tego rekordu

Jest wiele podziałów i klasyfikacji Cenot. Najprostsza z nich, to podział na cenoty otwarte i cenoty zamknięte. Otwarte, to takie, z których, po prostu widać niebo. Zamknięte, to klasyczne zasklepione jaskinie.

Cenoty, można również podzielić na systemy podziemne połączone ze sobą korytarzami; do największych na Jukatanie należą:

- System Ox Bel Ha - (trzy drogi wodne) - Najdłuższa zbadana przez człowieka jaskinia na świecie 240,4 km.

- System Sac Actun - (biała jaskinia, biały system) - 215,4 km

- Sistema Dos Ojos - (dwoje oczu) - 82,7 km

- Sistema Nohoch Nah Chich - 76,6 km

W cenotach występuje wiele niezwykłych zjawisk takich jak np. haloklina, czyli zjawisko, w którym łączy się ze soba woda słodka i słona. Przez gwałtowne zasolenia słodkiej wody na styku następuje charakterystyczne zmętnienie wody. Obserwując nurka wypływajacego z halokliny poziomej mamy wrażenie, że wypłynął już z wody i teraz unosi się nad jej powierzchnią. Jest, to niezwykłe przeżycie, które chce zobaczyć wiele oosób nurkujacych w cenotach. Innych ciekawym wizualnie zjawiskiem, bo zapachowo zwykle mniej ciekawym jest fermentacja siarkowa towarzysząca haloklinie i dajaca złudzenie, że w wodzie unosi się dym lub gęsta mgła.

Cenoty, to punkt obowiązkowy w czasie pobytu na Jukatanie. Nigdzie, bowiem indziej nie zobaczymy ich w takiej obfitości, nie popływamy i nie ponurkujemy w podziemnych jaskiniach wypełnionych wodą tak krystalicznie czystą, że aż nie realną. Jeśli połączymy, to ze scenerią stalaktytów i stalagmitów bądź też lianami i spływającą z dżungli roślinnością otrzymamy niezapomnianą atrakcję połączoną ze zniewalającymi widokami. Kategoria turystyczna: musisz zobaczyć.